09/03/2021 – 40.000 Vlaamse vrouwen namen in 2015 en 2016 deel aan een experiment met thuistests voor het humaan papillomavirus. Bij de vrouwen die de zelfafnametest thuis kregen toegestuurd, was de responsgraad 18,7%, terwijl dit bij de groep die niks ontving, slechts 8% was. Dat blijkt uit het antwoord van Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke op een schriftelijke vraag van Open Vld-parlementslid Freya Saeys. “Dit proefproject bereikt haar doel om meer vrouwen te laten deelnemen aan preventief onderzoek. Vrouwen die al lange tijd geen uitstrijkje meer lieten nemen, kunnen zo beter bereikt én geholpen worden”, zegt Freya Saeys.
Vlaams Parlementslid Freya Saeys (Open Vld) is al een heel aantal jaren bezig met dit dossier en stelde de vraag naar aanleiding van het pilootonderzoek met thuistests voor het HPV-virus dat van september 2015 tot april 2016 liep in 6 Vlaamse gemeenten (Genk, Laakdal, Lommel, Neerpelt, Overpelt en Antwerpen). Het doel van dit proefproject was om meer vrouwen te laten deelnemen aan preventief onderzoek. Het richtte zich dan ook op vrouwen tussen 30 en 64 jaar van wie sinds 2008 geen uitstrijkje meer geregistreerd is in het kankerregister en die niet reageerden op de laatste uitnodiging van het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker.
Het pilootonderzoek bestond uit vier verschillende groepen van telkens 10.000 geselecteerde vrouwen. Groep 1 kreeg de zelfafnametest thuis toegestuurd. Hiermee kon men een staaltje slijm uit de vagina nemen en dit opsturen naar het labo. De vrouwen bij wie bleek dat het
HPV-virus aanwezig is, werden doorverwezen naar de arts. Groep 2 kreeg een informatiepakket toegestuurd waarmee de zelfafnametest kon aangevraagd worden. Groep 3 ontving de uitnodigingsbrief voor het laten nemen van een uitstrijkje binnen het Vlaams bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker en groep 4 kreeg niks toegestuurd.
Uit het antwoord van minister Wouter Beke kunnen we afleiden dat de responsgraad bij de vrouwen die de zelfafnametest thuis kregen toegestuurd, het grootst was (18,7%). Hier zijn wel grote regionale verschillen. Zo haalde stad Antwerpen de gemiddelde deelname naar beneden. Daarnaast voerde 7,1% van de aangeschreven vrouwen een uitstrijkje uit, maar stuurde geen staal op na zelfafname. Wat groep 2 betreft, de ‘opt-in’ groep, bedroeg de responsgraad 10,6%. Daarbovenop nam 8,1% van de aangeschreven vrouwen een uitstrijkje bij zichzelf, maar stuurde niks op. In groep 3 liet 10,5% van de vrouwen een uitstrijkje nemen en in groep 4 ten slotte ging 8% zelf over tot actie hoewel zij geen brief of test kregen toegestuurd.
Vlaams Parlementslid Freya Saeys (Open Vld) spoort minister Wouter Beke nu aan om te bekijken of het invoeren van zelftests voor baarmoederhalskanker zinvol alsook kwaliteitsvol is. “Een screening met de HPV-test beschermt vrouwen ouder dan 30 jaar beter tegen baarmoederhalskanker dan het klassieke uitstrijkje of PAP-test, en dit aan een lagere kostprijs. Zo hoeft de HPV-test maar om de vijf jaar te worden afgenomen, terwijl de PAP-test driejaarlijks gebeurt. Over de gehele levensduur van 100.000 vrouwen kan bijna 15 miljoen euro worden bespaard, doordat er minder vaak moet worden gescreend en er minder kankers moeten worden behandeld. Het is nu erg belangrijk dat er discussie en overleg plaatsvindt met alle gespecialiseerde partijen om te bekijken of we dit effectief kunnen invoeren”, aldus Saeys.
Minister Beke stelt dat de resultaten van de pilootstudie op het eerste zicht positief zijn, maar dat er een aantal randvoorwaarden vervuld moeten zijn voordat de werkgroep Bevolkingsonderzoek een advies kan verlenen over de eventuele implementatie van de HPV-zelfafnametest in het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker. In een latere fase zullen zij dan moeten bepalen welke vrouwen in aanmerking komen voor een zelfafnamekit: nooit gescreend of bijvoorbeeld langer dan 6 jaar niet gescreend.
