Het is geen geheim dat de zorgsector structureel onderbemand is. De hoge werkdruk, de vele administratieve rompslomp, de verloning en de wisselende uren leiden tot een tekort aan verpleegkundigen. Een opwaardering van dit knelpuntberoep dringt zich op. Elders verworven competenties zouden in een aantal zorgberoepen kunnen zorgen voor meer zij-instromers.

Werkgeversorganisatie Verso stelde dat er jaarlijks 46.000 nieuwe collega’s in de Vlaamse zorgsector nodig zijn om de kwaliteit van de zorg te kunnen blijven garanderen. De vergrijzing speelt hierin een rol: zowel de bevolking als de verpleegkundigen zelf worden alsmaar ouder.

Nieuwe doorgroeimogelijkheid

Een heikel punt voor verpleegkundigen was het gebrek aan doorgroeimogelijkheden. Wie vandaag zijn carrière start als verpleegkundige, was quasi gedoemd heel zijn professionele loopbaan lang in dezelfde functie te blijven. In dit kader werd in de Kamercommissie Volksgezondheid op 26 februari 2019 het wetsvoorstel tot wijziging van de gecoördineerde wet van 10 mei 2015 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen goedgekeurd.

Daarin wordt een nieuwe beroepstitel gecreëerd, met name deze van de verpleegkundige specialist. Deze specialist zal, naast meer technische bevoegdheden, ook opdrachten uitvoeren op vlak van wetenschappelijk onderzoek, het geven van opleidingen en het coachen van andere zorgverstrekkers. Hiermee volgt België een aantal andere landen die al eerder de advanced practice nurse hadden ingevoerd.

Diplomadenken

In tegenstelling tot vele andere sectoren is de zorgsector sterk diplomagedreven: om bepaalde handelingen te mogen stellen, is vaak een bepaald diploma vereist. Vanuit kwaliteitsoogpunt is die link met het diploma evident, het gaat immers over integriteit van mensen, maar dit maakt het voor de sector niet gemakkelijk. Tot nog toe werd dat diploma verworven tijdens of na de middelbare studies. De afgelopen jaren werden heel wat inspanningen geleverd om de instroom van studenten zorgkundigen en verpleegkundigen te stimuleren, maar die instroom zal onvoldoende zijn om de nood aan bijkomende arbeidskrachten te beantwoorden.

Daarnaast moeten we durven nadenken over andere profielen waarbij dan niet het medische aspect doorweegt, maar wel het dagdagelijks welbevinden van bijvoorbeeld ouderen in een woonzorgcentrum. Het is dus hoog tijd om deze elders verworven competenties in het systeem in te passen.

Uitdagingen zorg

Als we nieuwe profielen ontwikkelen en zij-instroom bevorderen, dan moeten we de discussie voeren over wie wat mag doen in de zorg. Dit zal voornamelijk gaan over verschuivingen in de taakomschrijving tussen zorgkundigen, verpleegkundigen en artsen. Eens dat debat gevoerd, zullen ook de erkenningsnormen in woonzorgcentra op vlak van personeelsbezetting moeten wijzigen.

De uitdagingen in de zorg zijn groot, maar er is veel mogelijk. Het is een debat dat we absoluut moeten voeren.

Dit opiniestuk is verschenen in Artsenkrant op 5 maart 2019.