In de woonzorgcentra draait het vaccinatieproces op volle toeren. Tachtig procent van alle Vlaamse woonzorgcentrumbewoners kreeg al een eerste dosis van het covid-vaccin. Voor de bewoners lonkt eindelijk licht aan het einde van de tunnel, al duikt dankzij – of beter desondanks – de vaccinaties ook opnieuw een oud probleem op: de opschorting van het recht op bezoek.
Verschillende gemeenten besloten immers om het bezoekrecht in de woonzorgcentra preventief op te schorten om besmettingen zoveel mogelijk te beperken. Op die manier willen ze ervoor zorgen dat de tweede dosis van het vaccin niet in gevaar gebracht wordt.
In een aantal gemeenten waar een stijgend aantal besmettingen viel op te tekenen, werd de bewoners het bezoek volledig ontzegd. In de getroffen gemeentes was er vaak extra alertheid geboden omwille van enkele scholen die reeds in quarantaine geplaatst waren. Toch was de opschorting van het bezoek steeds om een preventieve maatregel, in woonzorgcentra waar dus nog geen nieuwe coronabesmettingen waren vastgesteld.
In zulke gevallen is het verbieden van bezoek drastisch. Te drastisch. In sommige woonzorgcentra moest zelfs de babbelbox eraan geloven. Dat vind ik persoonlijk moeilijk te begrijpen. Het doel van zo’n babbelbox is net om het fysieke contact met bezoekers tot een absoluut minimum te beperken, maar om tegelijkertijd toch nog een praatje mogelijk te maken op veilige afstand mét plexiglas, en vaak zelfs ook mét mondmasker. Waarom dit dan zelfs niet toelaten?
Het bezoekrecht in woonzorgcentra is niet zomaar een drukkingsmiddel dat te pas en te onpas ingezet kan worden
Door de bewoners het bezoek te ontzeggen, neemt men in één klap het lichtpuntje van vele ouderen weg. In crisistijden is een specifieke risicoanalyse uiteraard steeds nodig, maar wanneer een woonzorgcentrum niet met een uitbraak kampt én de veiligheidsmaatregelen strikt in acht neemt, moet één bezoeker per week haalbaar zijn.
Bewoners blijken ook niet altijd bevraagd te zijn over deze regels. Bij het opleggen van zulke vrijheidsbeperkende maatregelen is dat toch het minste wat men zou moeten doen. Het zeggenschap en de vrijheid van de bewoners zouden steeds centraal moeten staan.
Dat is zeer vaak niet het geval. Onder het mom van ‘een tweede inenting veiligstellen’ wordt nu immers alle menselijkheid overboord gegooid. Het bezoekrecht in woonzorgcentra is niet zomaar een drukkingsmiddel dat te pas en te onpas ingezet kan worden. Akkoord, praktisch gezien is een bezoekverbod dan wel een vrij simpel uitvoerbare maatregel zijn, toch is het niet gepast. Het is niet omdat ouderen misschien niet altijd in staat zijn om fysiek en/of mentaal voor hun bezoekrechten op te komen, dat zij daarom de kop van jut moeten zijn.
Enkel in uitzonderlijke gevallen wanneer de veiligheid niet kan gewaarborgd worden, kan men opteren voor een tijdelijke bezoekstop
Toen we ons de voorbije maanden in de coronacommissie bogen over de aandachtspunten bij een eventuele nieuwe golf, formuleerden we juist als belangrijke aanbeveling dat het recht op sociaal contact in alle omstandigheden gegarandeerd moet blijven.
Het Agentschap Zorg & Gezondheid gaf recent ook aan dat: ‘het invoeren van een opnamestop of een volledige opschorting van de fysieke bezoekmogelijkheid omwille van geplande vaccinaties eerder een vals gevoel van veiligheid geeft, dan dat het een effectieve én verantwoorde manier is om mogelijke besmettingen te voorkomen.’
Het lijkt me dan ook normaal dat er altijd minimum één vaste bezoeker mag langskomen, met de mogelijkheid tot een wekelijkse wissel. Enkel in uitzonderlijke gevallen wanneer de veiligheid niet kan gewaarborgd worden, kan men opteren voor een tijdelijke bezoekstop.
We mogen over het stopzetten van bezoek niet zomaar licht gaan. Een woonzorgcentrum is een thuisvervangende situatie en moet dan ook zo aanvoelen voor de bewoners
We mogen over het stopzetten van bezoek niet zomaar licht gaan. Een woonzorgcentrum is een thuisvervangende situatie en moet dan ook zo aanvoelen voor de bewoners. Een huiselijk gevoel creëren zonder de aanwezigheid van familie wordt moeilijk. Sociale contacten zijn voor mensen in hun laatste levensfase des te belangrijk. Digitale communicatiemiddelen zijn voor ouderen allerminst evident.
Het stopzetten van bezoek heeft een grote invloed op hun gemoed en op hun algemeen welzijn. We zagen tijdens de eerste golf al het enorme sociaal isolement dat het bezoekverbod veroorzaakte. Om deze reden pleit ik ervoor om de opschorting van bezoek steeds zeer goed af te wegen. Zo houden we het veilig én menselijk voor iedereen.
Dit opiniestuk verscheen op Artsenkrant.com op 2 februari 2021.
